Danh y Hoa Đà nổi danh khắp nơi bởi kiến thức y học uy thâm, người đời còn dành tặng cho ông những tên gọi như “thần y”, “ông tổ của nghề phẫu thuật”… Tài năng của ông còn được biết đến qua nhiều lần khám chữa cho Lữ Bố, Tào Tháo…
Hoa Đà (145 – 208) xuất thân từ huyện Tiêu, nước Bái thuộc Bạc Châu, tỉnh An Huy (xưa kia là Dự Châu). Tự là Nguyên Hoá, ông nổi tiếng là một thầy thuốc cuối thời Đông Hán. Cùng Biển Thước, Lý Thời Trân và Trương Trọng Cảnh là Tứ đại danh y nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử Trung Hoa.
Theo sử sách ghi, từ năm 7 tuổi Hoa Đà đã mồ côi cha, gia cảnh khó khăn nên mẹ của Hoa Đà đã gửi ông cho một người bạn của cha là Thái đại phu. Mặc dù với tư cách là bạn cũ nhưng Thái đại phu muốn tìm hiểu xem Hoa Đà có năng khiếu hay không. Vì vậy, trong một lần thấy các đệ tử của mình đang hái lá dâu, nhưng chỉ hái được phần bên dưới, những lá trên ngọn không cách nào leo lên được.
Thái đại phụ liền nói với Hoa Đà: “Con nghĩ xem cách nào hái những lá dâu ở trên ngọn không?”
Ngay lập tức, Hoa Đà lấy một sợi dây cùng viên đá nhỏ ném qua nhánh cây, lúc này ông chỉ việc kéo nhẹ sợi dây là có thể hái được những lá trên ngọn cây.
Một lần nữa, khi Thái đại phu nhìn thấy hai con dê đang tranh nhau, không ai dám lại gần tách chúng ra. Ông cho người gọi Hoa Đà tới và hỏi cách tách hai con dê. Hoa Đà đơn giản chỉ lấy hai nắm cỏ tươi vứt ra hai bên, hai con dê liền lập tức tách ra. Nhận thấy Hoa Đà là một đứa trẻ thông minh, Thái đại phu liền quyết định nhận ông làm đồ đệ.
Sau khi được truyền dạy các phương pháp chữa bệnh, Hoa Đà còn du ngoạn khắp nơi nhằm nâng cao y thuật của mình. Mặc dù tinh thông y thuật toàn diện từ ngoại khoa, thủ thuật, thông hiểu kinh thư… Nhưng chưa một lần Hoa Đà được ghi danh bảng vàng.
Rất nhiều lần Tể tướng Trần Khuê và Thái uý Huỳnh Uyển đã tiến cử ông ra làm quan nhưng ông đều từ chối. Chính bởi đối với danh y Hoa Đà “Dùng thuốc cứu người mới là đạo“.
Ít ai biết rằng, thực tế danh y Hoa Đà còn là một võ sư, ông từng sáng lập nên một môn võ thuật là Ngũ cầm hí, giúp điều hoà khí huyết, cải thiện sức khỏe. Theo Bách khoa Trung Quốc có ghi: “Ngũ cầm hí là tập hợp các động tác mô phỏng theo 5 loại động vật gồm Hổ, gấu, hươu, khỉ, chim”.
Ngoài việc phòng thân và cải thiện sức khỏe, những người luyện môn võ này thường có tuổi thọ ngoài trăm tuổi, mắt vẫn sáng, răng chắc khỏe, tai không lãng…
Hoa Đà được biết đến như một vị “thần y” chữa bách bệnh. Ông tinh thông châm cứu, nội khoa tạp bệnh, ký sinh trùng bệnh, tiểu nhi và các khoa phụ sản đều thành thạo. Trước khi Tây y phát minh ra thuốc gây mê, danh y Hoa Đà đã phát minh ra Ma Phí Tán giúp việc phẫu thuật trở nên dễ dàng, ít gây đau đớn hơn.
Theo tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, danh y Hoa Đà được biết đến tới giai thoại chữa bệnh cho Quan Vũ. Trong một lần Quan Vũ bị tên bắn trọng thương, Hoa Đà cho Quan Vũ dùng Ma phí tán, sau đó mổ vai để nạo chật độc. Rất nhiều người chứng kiến Quan Vũ có thể vừa phẫu thuật mà vẫn bình thản đánh cờ lại càng cảm thán phương pháp trị bệnh của vị thần y này.
Ma phí tán gồm các nguyên liệu như: Dương trịch trục 12g, rễ cây hoa nhài 4g, đương qui 4g, xương bồ 12g, sắc tất cả nguyên liệu sau đó uống trước khi phẫu thuật.
Hoa Đà là một vị danh y nổi danh, với quan điểm chữa bệnh cứu người, bất kể giàu nghèo, sang hèn. Đối với ông bất kể người bệnh nào cũng xứng đáng được chữa trị. Các bệnh khó chữa khi đến tay của ông cũng đều dược điều trị khỏi hoàn toàn, chính vì vậy mà rất nhiều quan chức, quý tộc muốn mời ông làm thầy thuốc riêng nhưng đều từ chối. Cuộc đời của Hoa Đà chỉ mong có thể cống hiến hết mình cho y học.